مقدمه
یکی از بخشهای مهم و کلیدی که در سازمانها و موسسات اقتصادی
می توان به آن اشاره نمود سفارشات و فروش خدمات و کالا است و اجرای سیاست
های تعیین كننده در سازمان بدون در نظر گرفتن برآیند گروههای فعال در
سازمان امكان پذیر نخواهد بود .
سیاست های فروش در هر سازمان در صورتی
منطبق با دیدگاههای مدیریت خواهد بود که اطلاعات در گردش سازمان اعم از
موجودی ها ، الویت بندی تحویل کالاها ، برنامه های زمان بندی تحویل کالاها و
خدمات مانده حساب مشتریان و ... بروز بوده و تصمیم گیری های مدیریت بر
اساس این اطلاعات باشد .
بر اساس موارد یاد شده فوق ، نرم افزار فروش
خدمات و كالا به عنوان بخشی از مجموعه سیستم یكپارچه توازن ، بشكلی طراحی و
پیاده سازی گردیده است كه ضمن برآورد نمودن كلیه موارد فوق ، ابزاری
قدرتمند برای آماده سازی زیرساخت و پیاده سازی سیاست های فروش در سازمانها و
موسسات مختلف در اختیار مدیران قرار گیرد .
سیستم سفارشات (instruction)
فعالیت سیستم سفارشات هنگامی شروع میشود که از طرف مشتری یک
سفارش دریافت شود. در قالب این برنامه ها، اعتبار مشتری به صورت به هنگام
کنترل شده، میزان موجودی کالا بررسی میشود و زمان دریافت سفارش ثبت میگردد.
در ضمن در این برنامه ها سفارشات فعلی، دائمی، آتی، سفارشا ت
معوق، سفارشاتی که به دلیل عدم تایید اعتبار مشتری متوقف شده اند نیز
پیگیری میشوند.
مزایای سیستم سفارش
¨ صرفه جوی در وقت و هزینه
¨ اعتبار دادن به شركت ومحصول تولیدی
¨ هماهنگی دریافت سفارشات با حسابهای دریافتی
¨ كنترل و تنظیم قیمت مورد انتظار
¨ گزارشات مورد نظر را تهیه کرد.
¨ چارچوبی برای تهیه بارنامه
¨ اعلام وصول سفارشات مشتری
¨ فهرست بسته بندی و كارهای تبلیغاتی
مقایسه سیستم سفارشهای نوین و سنتی
در چند ساله ی اخیر در زمینه ی سفارشات نوین در كشور قدم های
خوبی برداشته شده است كه از آن جمله می توان به سفارشات اینترنتی و smsی
اشاره كرد.
تفاوت اصلی و اساسی میان سفارش الکترونیک و نوین با سفارش
سنتی در این است که در سفارش سنتی، بصورت چهره به چهره و مبادلات پول از
طریق شبکه بانکی و یا بصورت نقدی صورت می گیرد و در سفارش الکترونیک کلیه
فرآیندهای تجاری از طریق بستر اینترنت انجام می پذیرد. البته درایران در
پله های اول سفارش نوین هستیم.
با استفاده از بستر اینترنت اطلاعات کاملی از محصول و خدمات
با سرعت بسیار بالا در میان فروشنده و خریدار قابل انتقال است. به راحتی از
طریق ابزارهای مختلفی مثل پست الکترونیک، گفتگو آنلاین و سایر ابزارهای
مشابه می توان به تبادل اطلاعات پرداخت. اما شاید مهمترین بخشی که باعث می
شود همچنان سفارش به روش سنتی، به روش های مدرن سفارش رایج در دنیا ترجیح
داده شود، جنبه روانی خرید کردن باشد.
یکی از مهمترین دستاوردها در سفارش نوین حذف واسطه هاست. با
حذف این واسطه ها قیمت ها بین 15 تا 50 درصد کاهش می یابد و در نتیجه رقابت
به شکل شدیدتری بالا می گیرد. اما در سفارشات سنتی ممكن است چندین واسطه
دست داشته باشند كه این خود باعث افزایش قیمت است.
سیستم سفارش نوین و سنتی
بستر اینترنت به فروشندگان این امکان را می دهد که بتوانند
محصول و یا خدمات خود را با هزینه هایی بسیار اندک نسبت به سفارشات سنتی و
در وسعت جهانی عرضه نمایند. در نتیجه تعداد مشتریان یا خریداران بسیار
بیشتر از خریداران سنتی است.
تجارت الکترونیک با استفاده از بستر اینترنت به ورود شرکت های
جدید و کم بنیه اجازه می دهد که بتوانند با شرکت های با سابقه بیشتر رقابت
کنند.
در بسیاری موارد دیده شده است که شرکت های نوپا با ایتفاده از
اتخاذ تصمیم ها و سیاست های درست تجاری گوی سبقت را از شرکت های کهنه کار
ربوده اند، اما یك همچین فرصت جویی در بازار های سنتی دیده نمی شود.
تعیین نقطه سفارش كالاها در انبار
1- چاپ لیست كالاها به تفكیك استفاده كنندگان یا بررسی كنندگان
این لیست شامل ستونهای نام كالا، كد كالا، حداقل موجودی،
حداكثر موجودی، زمان تأمین كالا، مقدار مصرف در زمان تأمین كالا، نقطه
سفارش و مقدار سفارش خرید می باشد.
2- توزیع لیست چاپ شده به واحدهای نظر دهنده در خصوص حداقل موجودی و حداكثر موجودی
3- درج حداقل موجودی و حداكثر موجودی برای كالاها در ستون مربوطه توسط واحدهای ذیصلاح.
4- ارسال لیست مذكور به واحد تداركات جهت تعیین مدت زمان خرید اقلام
5- درج میزان مصرف كالا در مدت زمان مشخص شده از سوی تداركات
6- محاسبه مقدار نقطه سفارش توسط انبار.
7- محاسبه و درج مقدار سفارش خرید در ستون مقدار سفارش خرید توسط انباردار.
با استفاده از رابطه زیر:
مقدار حداقل موجودی - مقدار حداكثر موجودی = مقدار سفارش
موجودی كالا(stock) چیست؟
موجودی كالا مجموعه ای از اقلام مشهود است كه :
برای فروش نگهداری می شوند ( كالای ساخته شده )
به منظور ساخت و فروش محصول در فرآیند تولید قرار دارند و
هنوز عملیات یا فرآیند ساخت روی آنها بطور كامل انجام نشده است. ( كالای در
جریان ساخت )
به منظور مواد اولیه مستقیم یا غیر مستقیم در تولید كالا یا ارائه خدمات نقش دارند (مواد اولیه و مواد غیر مستقیم )
حوزههای مدیریت موجودی کالا
1. پیشبینی میزان تقاضای مشتریان
2. برنامهریزی کلان تولید
3. تعیین ظرفیتهای تولید
4. انبارداری
5. تدارکات و خرید و فروش و توزیع
6. حسابداری صنعتی و مدیریت مالی
7. برنامهریزی مواد موردنیاز
كاربردهای سیستم موجودی كالا
1- امکان تعریف واحدهای مختلف کالا و تبدیل واحدها به یکدیگر.
2- امكان تعریف كالاهای مشابه برای هر كالا با امكانات ویژه و منحصر بفرد
3-امکان نگهداری اطلاعات مربوط به مشتریان و گروههای مشتریان و سوابق آنها بصورت مرتبط با سیستم حسابداری
4- امكان پردازش اطلاعات فعالیت بازاریاب ها و متصدیان فروش
5- امكان نگهداری اطلاعات مقداری كلیه سفارشات و قراردادهای تولید و ارائه خدمات و فروش كالا و برنامه ریزی فروش
6- ارائه خدمات بر اساس ظرفیتهای تعریف شده برای واحدهای فروش .
7- امكان برنامه زمانبندی تحویل كالا و ارائه خدمات .
8- امكان پردازش و تعریف كلیه نرخها برای گروههای مختلف كالا و خدمات
9- پردازش اطلاعات مربوط به وصول صورتحسابها و كسورات قانونی
10- امکان صدور حواله انبار بصورت مستقیم در سیستم انبار با استفاده از اطلاعات فاکتور فروش بصورت اتوماتیک
11- امکان ارتباط مراکز فروش با انبارهای فروش و کنترل موجودی کالا جهت تسهیل در برنامه ریزی سفارشات.
تشخیص علل ایجاد مشكلات در مدیریت موجودی كالا
دسته الف- تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی در حوزه مدیریت موجودی
دسته ب- تلههای نقدینگی در حوزه مدیریت موجودی
دسته پ- معیارهای کیفی عمومی
دسته ت- الزامات تخصصی در حوزه مدیریت موجودی
_________
دسته الف- تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی در حوزه مدیریت موجودی
یکی از نقــــاط ضعف عمده سازمانها عدم توجه جدی و
دقیق به تحلیلها و ارزیابیهای مالی است. این مسئله
بعضـــاً از ضعف تخـــصصهای لازم در این بخش ناشی میشود.
تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی، باعث میشود تا مدیران
شرکتها، بتوانند از وضع حال و آینده شرکت موردنظر خود بیشتر آگاه
شوند و درباره آن بهتر قضاوت کنند.
نقاط قوت :
1. محاسبه این نسبتها نسبتاً ساده است.
2.
با این نسبتها معیاری برای مقایسه بین فعالیت شرکت در یک دوره
زمانی به دست میآید. همچنین میتوان نسبتهای
محاسبه شده را با «متوسط صنعت» مقایسه کرد.
3. در امر شناخت مشکلات شرکتها محاسبه این نسبتها سودمند است.
نقاط ضعف :
1. اگر فقط به یکی از این نسبتها توجه شود، فایده چندانی نخواهد داشت.
2.
نسبتها، راهحل مشکلات نیستند وبا استفاده از این
نسبتها نمیتوان به علل اصلی مشکلات شرکت پی برد. این
نسبتها صرفاً نشاندهنده مشکلات هستند.
3. تحلیلگر در
تفسیر دادهها، به سادگی دچار اشتباه میشود و احتمال دارد
به راحتی آنها را غلط تفسیر کند. مثلاً، کاهش مقدار یک نسبت، الزاماً به
معنای وقوع رخدادی نامطلوب نیست.
تشـــریح نسبتها
1. نسبت دوره گردش موجودی
کاهش در گردش موجودی کالا نشاندهنده افزایش در حجم
موجودی و انبار کردن موجودی کالاست. مــوجودی کالای «بیش» از حد نیاز،
هزینههای نگهداری، انبارداری و ریسک ناباب شدن موجودی را به همراه
دارد و موجودی کالای «کم»، ممکن است از دست دادن مشتری را سبب شود.
بنابراین، بهطور معمول با ثابت بودن سایر عــوامل، نسبت گردش زیاد
موجودیها، نشانه کارایی مدیریت است.
2. میانگین سنی موجودی کالا
گرچه این فرمول، مشابه فرمول قبلی است، اما تاکید آن بر
افزایش میانگین سنی موجودی کالاست که نشاندهنده افزایش در ریسک
ازمدافتادگی و افزایش هزینههای انبارداری است.
3. چرخه عملیاتی
این نسبت تعداد روزهایی است که موجودی کالا به مطالبات و در
نهایت به وجه نقد تبدیل میشود. هرچه چــرخه عملیاتی کوتاهتر باشد،
مطلوبتر خواهد بود. چرخه عملیاتی طولانیتر، نشاندهنده
این است که مبلغ بیشتـــری از منابع مالی شرکت، به صورت غیرنقدی بلوکه شده
است.
4. نسبت ذخیره کاهش موجودیها به کل موجودیها
ذخیره کاهش ارزش موجودیها، میزان کاهش ارزش
موجودیها نسبت به ارزش بازار آنهاست. این نسبت نیز جنبه عمومی
دارد و بیانگر عدم برنامهریزی صحیح در حوزههای مختلف
موجودی است.
دسته ب- تلههای نقدینگی در حوزه مدیریت موجودی
ممکن است مبالغ بسیاری از موجودی نقدی، به موجود کالا و
زیرمجموعههای آن تبدیل شده و تبعات منفی زیادی را برای سازمان به
همراه آورد. ممکن است بسیاری از این تبدیلها غیــــرقابل برگشت
باشند و سرمایه شرکت از این طریق از بین برود. لذا دستهای دیگر از
معیارها را معــرفی کردهایم که نشاندهنده چنین مشکلاتی
در حوزههای مختلف موجودی هستند. البته این معیـــــارها عمدتاً
کیفی هستند.
1.وجوهی که در حوزه موجودی خرج شده و غیرقابل برگشت است:
الف- ضایعات: محاسبه ضایعات براساس تفاوت حاصل از مصرف واقعی و مصرف استاندارد به دست میآید.
ب- موجودی کالای غیرقابل فروش: هر گاه بین تولیدو فروش چند
دوره، تناسب و رابطه منطقی وجود نداشته و یا به عبارتی، طی چند دوره عرضه
با تقاضـا تناسب نداشته باشد، نشاندهنـده این است که احتمالاً
محصول موردنظر، غیرقابل فروش بوده و یا در فروش آن با مشکل مواجه
شدهایم.
پ - خریدهای غیراقتصادی: عمده نتایج این قسمت مربوط به حوزه
خرید میشود. عدم هماهنگی این حوزه با حوزههای دیگر،
بویژه مالی و برنامهریزی مواد، منجر به بروز مشکلات فراوانی در
مدیریت موجــودی کالا میشود.
2. پولهایی که در قالب موجودی رسوب کرده و با اقداماتی خاص قابل برگشت هستند:
الف- پیش پرداختهای سررسید شده و تسویه
نشده بابت خــــــرید کالا و خدمات از داخل و سفارشات خارجی: این مباحث
عمدتاً مربوط به حوزه خرید و ارتبـــــاط آن با دیگر حوزههاست.
ب- موجودی مواد اولیه و کار در جریان ساخت که در خط تولید مانـــده است
پ- موجودی مواد اولیه و کار در جریان ساخت که در انبار مانده است.
ت- موجودی کالای ساخته شده و راکد در انبارها
ث- موجودی کالای ساخته شده که نهایی نشده است (به انبار کالای ساخته شده تحــویل نشده است).
3. تعهدات پنهان در حوزه موجودی کالا
در فرایند فروش، ممکن است مواردی وجود داشته باشد که مشتری،
اجناس خود را دریافت نکرده و یا ناقص دریافت کرده باشد. در این حالت، در
بخش فروش ضعف هماهنگی وجود دارد.
الف- فاکتورهای بدون تحویل کالا
ب- نواقص تحویل جنس به مشتری
دسته پ- معیارهای کیفی عمومی
این معیارها، راهحلی سریع و ساده برای ارزیابی کلی
هر یک از حوزهها و تعیین مهمترین حـوزههای
دارای مسئله، به منظور بررسی تخصصیتر هستند. در مواردی که هیچ
معیاری برای ارزیابی وجود نداشته باشد و یا معیار مناسبی برای ارزیابی در
دسترس نیست، از این معیارها نیز میتوان استفاده کرد.
1. تجزیه و تحیل مقایسهای
• مقایسه عملکرد جاری با عملکرد گذشته
• مقایسه عملکرد دایره مورد رسیدگی با سازمانی مشـــابه، ضعف
این روش این است که «احتمالاً در مقایسه دو سازمان مجزا، ولی مشابه، امکان
شناسایی عــواملی که تفـاوتهای موجود بین دو سازمان را توجیه
میکند، وجود نخواهد داشت».
2. آزمون منطقی بودن
از این روش در صورتی استفاده میشود که نتوان روش
قبلی را به کار بــرد. این روش، مبتنی بر تجربیات کارشناس از
سیستمها و عملکردهای مختلف دیگر است. در این آزمون، سه معیار
اساسی زیر مدنظر گرفته میشود:
Oاقتصادی بودن
o کارایی
o اثربخشی
موجودی کالای ناباب، ملزومات بیش از حد، غیبت زیاد کارکنان،
سوءاستفاده از منابعی مانند وسایل نقلیه و حسابهای هزینه، کوتاهی
در پردازش اسناد و مدیریت وجوه نقد و دیگر موارد مشابه، نمونههایی
هستند که میتوان آنها را از طریق آزمون منطقی بودن، مورد ارزیابی
قرار داد.
دسته ت- الزامات تخصصی در حوزه مدیریت موجودی
یکی از دیگر روشهای درک صحت و سلامت یک سیستم، بررسی
بخشهای مختلف آن است. در این قسمت، سعی داریم هر حوزه را به
تفکیک مورد بحث قرار دهیم.
1. حوزه پیشبینی
پیشبینی، براورد کمی و کیفی فعالیتهای
آینده است پیشبینی مناسب، پیش شرط کنترل تولید مساعد است.
اطلاعـات و گزارشات خروجی از حوزه پیشبینی تقاضا، مبنای بسیار
مهمی در برنامهریزیهای مختلف از جمله تولید و موجودی
کـــالا خواهد بود. هر چه پیشبینی دقیقتر باشد،
برنامهریزیها صحیحتر خواهد بود
2. حوزه برنامهریزی کلان تولید
این حوزه، پایه و اساس فرایند فعالیتهای تولیدی یک
سازمان است و به سوالاتی مشابه سوالات زیر پاسخ میدهد: چــه
محصولاتی؟ در چه مدت؟ در کدام واحد باید تولید شود؟ و میزان تولید هر یک از
محصولات چقدر است؟ در ضمن، برنامـه زمانی تولید چیست؟
3. حوزه برنامهریزی ظرفیتهای تولید
عبارت است از تعیین و برنامهریزی ظرفیتهای
استاندارد تولید در یک مجموعه تولید، با محاسبه سطح بهرهوری
کارکنان، کارایی ماشینآلات واحدهای تولید.
4. حوزه انبارداری
با توجه به اینکه این سیستمها در مدیریت موجودی کالا
از اهمیت ویژهای برخوردارند، عملکرد آنها در نظامهای
دیگر تأثیرات فراوانی خواهد داشت.
5. حوزه تدارک و خرید و فروش
این حوزه دربردارنده فرایندهای موردنیاز برای حصول کالاها و خدمات از محیط خارج سازمان و فروش آنهاست.
6. حوزه کنترل و نظارت
7. حوزه برنامه ریزی مواد موردنیاز
موجودی كالا در اقتصاد ملی
اگر تزریقات بزرگتر از برداشت ها باشد كالای بیشتری نسبت به
چیزی كه تولید شده خریداری خواهد شد كه برای جبران ان موجودی انبار كاهش
میابد تا تساوی بین تزریقات و برداشت ها برقرار شود.
و بلعكس در صورتی كه تزریقات كوچكتر از برداشت ها باشد تولید
ملی خریداری نخواهد شد. در این حالت هم با افزایش موجودی انبارها بازهم
تزریقات و برداشت ها را مساوی میكند.
پس تغییر در موجودی انبار عامل توازن دهنده ی تزریقات و برداشت ها در اقتصاد ملی میباشد.
جمله پایانی
كنترل موجودی كالا موضوع اساسی است كه بیشتر تولیدكنندگان برای چیره شدن بر آن تلاش می كنند. از آنجایی كه مشكلات یا به
خاطر حجم كم موجودی كالا ویا به خاطر حجم زیاد موجودی كالابه وجود می آیند،
لذا تولیدكنندگان باید آگاه باشند كه كنترل موجودی كالا فقط مدیریت
مواداولیه یا موضوع بخش انبار نیست . همه بخشها از قبیل دایره خرید، دریافت
،مهندسی ، ساخت و حسابداری به صحت روشها و مدارك موجودی كالا كمك می كنند.
داده های نادرست موجودی كالا باعث تاخیر در حمل ونقل ، توقف خط تولید، خریداشتباهی قطعات و نگهداری بیش ازحد موجودی كالا می شود.
برچسب ها:
سفارش و موجودی کالا ،
محمد صادق زرگری ،
کارشناس ارشد مدیریت اجرایی ،
مدیریت تغییر ،
تحول سازمانی ،
آخرین ویرایش:
چهارشنبه 16 دی 1394 03:15 ب.ظ
محمد صادق زرگری . راه ارتباطی 09153197424 مدیریت صنعتی ، مدیریت تکنولوژی ، مدیریت منابع انسانی ، رفتار سازمانی ، تغییر و تحول ، بهره وری ، مدیریت تولید ()